İş Zekâsı Bileşenleri ve Özellikleri: Verilerinizi Değerli Bilgilere Dönüştürün

İş zekâsı bileşenleri, bir canlı organizma gibi pek çok bileşen ile birbirini tamamlayan ve ilerleyişi bu doğrultuda sağlayan bir sistemdir. İşletmelerin tamamının iş zekâsı bileşenlerinin hepsini kullanmak gibi bir zorunluluğu yoktur. İşletme bu süreçleri kendisi için gerekli bileşenler ile devam ettirebilmektedir. Elinizde mevcut olan veri depolama ve işletmenin ihtiyaçlarına yönelik yapılan analize göre tasarlanması sürecin başlangıç aşaması olarak görülmektedir.

İş Zekâsı Nedir?

İş zekâsı; kuruluşların daha iyi kararlar alabilmesine, bilgiye dayalı fonksiyonları daha doğru ve etkili bir şekilde gerçekleştirebilmesine ve daha verimli bir şekilde iş süreçlerinde varlığını sürdürebilmesine olanak tanımaktadır. Bu zekanın sunduğu avantajlı özellikler sayesinde kuruluşunuzdan güncel veriler toplayabilirsiniz, bu verileri kolay ve anlaşılır biçimlerde sunabilirsiniz. Verileri kuruluşunuzdaki çalışanlara zamanında ve eksiksiz bir şekilde tablolar ya da grafikler olarak sunabilirsiniz.

İş zekâsı, kuruluşunuzun her zaman bilgili olmasına olanak sağlamaktadır. Başarı, büyük oranda pazarda bulunan kim, kime, ne, nerede gibi soruların yanıtını bilmeye dayanmaktadır ve iş zekâsı da bu yanıtları size sunmaktadır.

Ürünleriniz ya da hizmetleriniz tüketiciler arasında ne kadar popüler olduğu, rakiplerinizin neler yaptığı, tüketicilerin marka tercihindeki öncelikleri, pazarın özellikleri ve değişimleri, geleceğin trendleri gibi soruların cevabını iş zekâsı bileşenleri size verecektir.

İş Zekâsının Başlıca Bileşenleri

İş zekâsı bileşenleri; Data Warehouse, Data Mart, OLTP, OLAP, ELT, Dashboard, Data Mining’ dir.

• Data Warehouse (Veri Ambarı): Veri Ambarı, iş zekâsının temelini oluşturan bir yapıdır. Pek çok sayıda ve farklı kaynaklardan sisteme gelen verilerin analizini ve raporlama işlemlerini gerçekleştirir. Bu işlemi yaparken veri tabanlarını en az seviyede yorarak oluşturmayı hedefler. Veri ambarı ile ilişkisel veriler kolay bir şekilde sorgulanma basamağına taşınabilir. Veri ambarlarında büyük verilerin bulunması halinde ihtiyaç kapsamında bulunmayan veriler sistemden ayrıştırılır.
• Data Mart (Veri Deposu): Veri ambarının alt kümesi olarak da adlandırılan veri deposu, belirli bir konu ya da ihtiyaç doğrultusunda analiz yapabilmek amacıyla oluşturulmuştur. Veri deposu, veri ambarında karşılaşılabilecek herhangi bir zorlukta kolay bir şekilde analiz yapabilmeyi sağlamaktadır.
• OLTP (On Line Transactionel Processing): OLTP sistemler, üzerinde rutin işlemlerin gerçekleştirilmesi durumlarında, genel olarak veri girişi, güncelleme, silme gibi temel işlemlerin mevcut olduğu alanlardır. Bu sistemler, genelde ilişkisel veri tabanlarının üzerinde kurulmaktadır. Özellikle de raporlama ve analiz yapma noktasında zorluk çekebilmektedir. Bu sebepten ötürü raporlar ve analizler için OLPT tercih edilir.
• OLAP (On Line Analytical Processing ) : OLAP , analiz ve raporlama için kullanılmaktadır. Veriyi tekrarlayarak oluşturur. Veri üzerinde çok boyutlu analizler yapılmasını sağlar. Veriye hızlı bir şekilde erişebilmek için kolaylık sunar.
• ETL ( Extract, Transform, Loard) : Adından da anlaşılacağı üzere ETL, veriyi kaynak sistemden alır ve çeşitli işlemlerden geçirerek dönüşüm yapar. Bu sistem, hedef sisteme yükleme sürecinde değişikliği esas alan bir sistemdir. ETL süreci kapsamında amaç veriyi temiz ve eksikleri giderilmiş bir şekilde istenilen düzeyde ve formatta sisteme aktarmayı sağlamaktır.
• Dashboard (Gösterge Paneli): Tek bir ekranın içerisinde, belirli bir durumu en kısa ve en sade bir şekilde görsel grafik ve tablolar kullanılarak oluşturulan ekranlar gösterge paneli olarak isimlendirilir. Bu paneller sayesinde özet verileri tek bir bakışta görme fırsatını elde edilir.
• Data Mining (Veri Madenciliği): Yüksek miktardaki veri içerisinde istatiksel forma bağlı olarak verileri analiz etme ve tahminlerde bulunma gibi sonuçlar çıkartma sürecidir.

İş Zekâsı Neden Önemlidir?

İş zekâsı, işin gelişmesi ve büyümesi için adeta bir gereklilik haline gelmektedir. Özellikle rekabette avantajlı fırsatlara erişme noktasında iş zekâsı bileşenleri devreye girmektedir. Pazardaki değişim gösteren müşterilerin davranışlarına ayak uydurabilmek için kuruluşların, müşterileri anlamaları büyük önem taşımaktadır. Bu sayede stratejik vizyonlarını değiştirebilir hale gelebilir, aynı zamanda yeni bir bakış açısı kazanabilirler.

Müşterilerden aktarılan bilgiler, değişimlerin katalizörü de olabilmektedir. Değişen müşteri taleplerinin karşılığını verebilmek için oldukça önemli olan yeni ürün geliştirme ya da ürün iyileştirmeleri bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

İş zekâsı, geçmişten gelen verilere dayalı olarak KPI – Temel Performans Göstergelerini oluşturur. Bu zekâ, farklı süreçler için kriter belirlemenize büyük fayda sağlayacak yollar sunar.

İş zekâsı sayesinde pazar ve kitle eğilimlerini belirlemeniz mümkün olur. Sorunlarınızı kolay bir şekilde tespit edip sorunlarınıza yönelik kısa süre içerisinde mantıklı çözüm yolları üretebilmenize yönelik çeşitli fırsatlar sağlar.

İş zekâsı, yalnızca büyük çaplı ses getiren işletmelerin değil, KOBİ’lerin de kullanabileceği bir teknolojidir. Aynı zamanda veri kalitenizin artmasına zemin hazırlar. Veri görselleştirmesi ile daha kolay ve rahat bir şekilde karar vermenize yardımcı olur.

Uygulama Alanları

İş zekâsı, şirketlerin operasyonlarını ve performans düzeylerini daha iyi bir şekilde yönetebilmelerini sağlamaktadır. Aynı zamanda bilinçli kararlar alınması adına şirketlere yardımcı olmaktadır.

İş zekâsı; birçok farklı amaç için kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Müşteri analizi, finansal planlama ve analiz, verimlilik ve performans yönetimi dahil olmak üzere bu amaçlara farklı örnekler verebilmek mümkündür. Şirketlerin verilerindeki değişimleri belirlemesine yardımcı olan bu sistem, şirketlerin stratejik kararlar alınabilir ve sağlıklı sonuçlar elde etmesine de destek olur.

İş zekâsı uygulamalarından bazıları; veri görselleştirme, raporlama, tahmine dayalı analitik ve veri madenciliği, iş zekâsı süreç yönetimi ve şirket kültürü şeklindedir. İş zekâsı, süreç yönetimini şirket yapısına entegre etmeye yardımcı olabilir. Bu entegreyi efektif bir şekilde gerçekleştirir. Şirketler, verimlilik ile kâr marjı artışı da elde edebilir. Bu noktada şirketleri rakiplerinin önüne geçiren iş zekâsı, rekabet kapsamında şirkete büyük avantaj sağlar. Bu gibi süreçlerde tek platformdan yönetim yapılabilmesi ekonomik yönden de avantaj sunar. İşlemler, uzaktan ve mobil üzerinden üretilebilir şekilde tasarlanmıştır.

İş zekâsı sistem yapısı ile bilgiye ulaşım da kolaylık sunar. İş zekâsı, süreçlerinde yapay zekâ kullanımın avantajları sayesinde pek çok analiz ve veri kısa süre zarfında incelenir ve rapor edilebilir hale gelir. Oluşumu gerçekleştirilen raporlar, istenilen kişi ve gruplar ile yönetilir ve paylaşılır.

İş zekâsı, güvenilir ve doğru bir şekilde karar vermenin destekleyicisi bir yapıya sahip olduğu için çok çeşitli araçlar ve teknikler sunar.

Başarılı olan şirketler, sürekli artış gösteren veriyi hızlı ve ekonomik düzeyde olacak şekilde anlamlandırabilmek adına iş zekâsı uygulamalarından faydalanır. İş zekâsı bileşenleri ve iş zekâsı tabanlı karar verme, şirketlerin rekabetçi kalmasına da zemin hazırlar.

Satış, pazarlama, finans ve operasyon departmanları da iş zekâsı uygulamalarını kullanır. Görevler arasında nicel analiz, iş hedeflerine göre performansın ölçülmesi, müşteri geri bildirimlerinin toplanması ve yeni fırsatlar konusunda kararların alınması adına verilerin paylaşılması yer alır.

İş zekâsı bileşenlerine önem veren şirketler, uygulamalar kapsamında başarılı portföy çizip veri analizlerini en iyi şekilde gerçekleştirerek rekabet içerisinde ilerleme kaydeder. Bundan dolayı iyileşme fırsatlarının nerede olduğu daha önceden gözlemlenir ve bu yönde çalışmalar veri analizleri ışığında gerçekleştirilir. Kampanya ölçümleri de yine aynı şekilde iş zekâsı bileşenleri üzerinden gerçekleştirilir.  Özetle, bu sistemin şirketlere birçok fayda sunduğunu ve yardımcı olduğunu söylemek mümkündür.