Dijital cüzdan, akıllı telefonunuzun yalnızca bir hareketiyle veya bir dokunuşla mağazalarda, çevrimiçi olarak veya bir uygulama aracılığıyla ödeme yapmanızı sağlar. Bu yazıda dijital cüzdan nedir, nasıl çalışır, avantajları ve dezavantajları nelerdir gibi konularda bilgi sahibi olacaksınız.
Dijital Cüzdan Nedir?
Dijital cüzdan, genellikle mobil bir uygulama biçiminde karşımıza çıkan, fiziksel cüzdanın elektronik versiyonu olan bir ödeme aracıdır. Banka ve kredi kartlarının sanal sürümlerini güvenli bir şekilde saklar, böylece ödeme yapmak için kart bilgilerinizi girmenize veya fiziksel bir kart taşımanıza gerek kalmaz. Ayrıca hediye kartları, kripto para birimleri, etkinlik biletleri, ulaşım kartları, şifre ve kuponlar da cüzdan sayesinde güvenli bir şekilde saklanır.
Dijital Cüzdanlar Nasıl Çalışır?
Bağlı banka hesabınızdaki ödeme bilgilerinizi işlemin yapıldığı satıcıya bağlayan mobil uygulamalar, mobil donanım cihazları, yakın alan iletişimi (NFC) ve tokenizasyon gibi güvenli yöntemlerle ödeme işlemi gerçekleştirilir. Açık, yarı kapalı, kapalı cüzdanlar olmak üzere üçe ayrılır.
Cüzdanın kullanımı için kullanıcı kart bilgilerini uygulamaya girer. Bilgiler şifrelenir ve kullanıcı cüzdanı etkinleştirdiğinde cüzdan kullanıma hazır hale gelir. Cüzdanlar, ödeme verilerini cihazınızdan verileri okumak ve bu sinyaller aracılığıyla bağlanmak üzere tasarlanmış bir satış noktasına güvenli bir şekilde iletmek için bir mobil cihazın Bluetooth, wifi ve manyetik sinyaller gibi kablosuz özelliklerini kullanır. Ödeme yapmak için kullanıcı akıllı telefonunu temassız terminale doğru tutar ve ödeme bu şekilde gerçekleşir. Günümüzde mobil cihazlar ve dijital cüzdanlar tarafından kullanılan teknolojiler şunlardır:
- Hızlı yanıt (QR) kodları: QR kodlar, bir kullanıcının bir ödeme başlatmak için bir akıllı telefon kamerası veya cüzdanlarının tarama sistemi ile erişebileceği bilgileri siyah beyaz bir desene kodlar. Ödemeyi başlatmak için cihazınızın kamerasını ve cüzdanın tarama sistemini kullanırsınız.
- NFC: NFC teknolojisi elektromanyetik sinyaller vasıtasıyla, akıllı telefonların, tabletlerin, dizüstü bilgisayarların ve diğer cihazların yakın mesafedeyken veri paylaşmasını ve aktarmasını sağlar. Bağlanmak için iki cihazın birbirine yaklaşık 4 santimetre yakınlıkta olması gerekir.
- MST: MST teknolojisi müşterilerin ve perakendecilerin ekipmanlarını yükseltmek zorunda kalmadan güvenli bir şekilde işlem yapmalarına olanak verir. Kredi kartı okuyucusundaki manyetik sinyale benzer bir sinyal üretir.
Dijital Cüzdan Türleri
Açık cüzdan: Açık cüzdanlar, ödeme bilgilerini çevrimiçi olarak yönetmek ve izlemek için kullanılabilir. Açık cüzdanlar tüm platformlarda uyumludur ve kullanıcılar istedikleri zaman ve istedikleri yerden işlem yapabilirler. Çevrimiçi satın alma, temassız mağaza içi ödemeler ve nakit para iadesi sağlar ve hatta belirli ATM’lerde para çekme işlemlerini gerçekleştirir
Yarı kapalı cüzdan: Yarı kapalı bir cüzdanla kullanıcılar, listelenen satıcı ve yerlerde işlem yapabilirler. Ödeme bilgileri güvenlik amacıyla merkezi bir yerde saklanır, ancak yine de kullanıcının işlem yapmadan önce bir şifreyi başka bir kişiyle paylaşması gerekebilir.
Kapalı cüzdan: Bu cüzdan belirli kişilerle sınırlıdır. Örneğin, ürün ve hizmet satan bir şirket, yalnızca kendi müşterileri için kapalı bir cüzdan geliştirebilir. Kullanıcılar sadece o cüzdanı veren kuruluşla işlem yapabilir.
- PayPal: PayPal en eski para transferi hizmetlerinden biridir. Kullanıcılar banka hesabı aracılığıyla birbirlerine para gönderirler. Ayrıca PayPal, Apple Pay da dâhil olmak üzere diğer cüzdanlarla bağlanabilir.
- Apple Pay: Apple Pay ile yapılan ödemeler, Touch veya Face ID kullanılarak doğrulanır, böylece minimum çabayla maksimum güvenliğe sahip olabilirsiniz.
- Google Pay: Google Pay, parmak izi veya şifre ile ödeme yapabilmeniz için NFC teknolojisini kullanır ve kart bilgileriniz her zaman şifrelenir.
- Samsung Cüzdan: Temmuz 2022 yılında piyasaya sürülen Samsung Cüzdan NFC teknolojisini kullanır. Ancak yalnızca Samsung cihazlarıyla uyumludur ve henüz web siteleri ödemeleri için kullanılmamaktadır.
Avantajları
Kolaylık: Cihazınızdan erişilebildiğiniz için fiziksel karta kıyasla taşıması daha kolaydır ve cepte yer açar. Ayrıca, dijital cüzdanda birden fazla türde kart saklanabilir.
Hız: Dijitalde yaptığınız ödemelerde uzun ödeme sayfalarıyla uğraşmak zorunda kalınmaz, ödeme süreci fiziksel karta kıyasla büyük oranda daha hızlı gerçekleşir. Kullanıcılar, ödeme işlemi sırasında ödemeyi onaylamak için Face ID kullanabilir.
Ekstra yedekleme: Ekstra yedekleme özelliği sayesinde cüzdanınızı unutursanız, çoğu perakendecide yine de ödeme işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
Güvenlik: Dijital ödemeler ek veri şifreleme ve tokenizasyon korumasına sahiptir ve bu da onları geleneksel banka veya kredi kartı işlemlerinden daha güvenli hale getirir.
Ödüller ve Avantajlı Teklifler: Dijital yapılan ödemeler sonucunda müşteriler genellikle kısmi geri ödeme, indirim, kupon gibi özel promosyonlardan yararlanırlar.
Dezavantajları
Bulunabilirlik: Para göndermek istediğiniz her kişide dijital cüzdan bulunmayabilir ya da her satıcıda gerekli teknoloji olmayabilir.
Cihaz Güvenliği: Cüzdanınızı kullandığınız cihaza herhangi bir şekilde erişiminizi kaybettiğiniz durumlarda aynı şekilde cüzdanınıza olan erişiminizi de kaybedersiniz.
Dijital Cüzdanlar Güvenli Midir?
Dijital cüzdanlarla ilgili ortak bir tereddüt güvenlik konusudur. Kişisel bilgilerinizi dijital bir cüzdana eklediğinizde, bu veriler şifreleme yoluyla yalnızca yetkili kuruluşlar tarafından erişilebilen benzersiz bir koda dönüştürülür. Genellikle yalnızca parmak izi, yüz tanımayla mümkün olan ödemelerde kullanıldığından ve şifre korumalı cihazınızda bulunduğundan aslında fiziksel kartlardan daha güvenlidirler. Birçok cüzdan buna ek olarak, gerektiğinde kullanılabilecek iki faktörlü kimlik doğrulama ya da tek seferlik PINler gibi ek güvenlik protokollerine sahiptir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta parolalarınızı her zaman kendinize saklamanız gerektiğidir. Ayrıca hesaplarınızı şüpheli etkinliklere karşı sürekli izleyerek takip etmek güvenliğinizi koruyacaktır.
Dijital Cüzdana E-İmza Nasıl Eklenir?
E-imza tek bir unsurla açıklanamayacak karmaşık bir tanımdır ve tek bir nesneyle ifade edilemez. E-imza tek kullanımlık bir şifre olabilmekle birlikte kişilerin göz retinası, parmak izi ya da ses gibi biyolojik ve bireysel özelliklerinin kaydedilerek elektronik ortamlarda güvenli bir şekilde kendilerini temsil etmelerini sağlayan elektronik imzalar olarak da kendini gösterebilir. Kişi mobil cihazına daha öncesinde parmak izini, sesini, ya da yüzünü kaydeder. Ardından ödeme gerçekleşeceği sırada gerekli olan e-imzadan birinin doğruluğunu sağlayarak ödemesini gerçekleştirir ya da tek kullanımlık bir mobil şifreyle ödemesini gerçekleştirebilir.
Kazım Emre Akarsu, 2012 yılından beri Bilgisayar Mühendisi olarak çalışmaktadır. 2017 yılında Mesnet Bilişim Teknolojileri şirketini kurmuş ve Mespact Dijital İmza Uygulaması’nı geliştirmiştir.