Dijital Ayak İzi Nedir ve Neden Önemsenmelidir?

Teknoloji kullanıcıları, aktif veya pasif olarak dijital faaliyetlere sıklıkla katılırlar. Dijital faaliyetler sonucunda her zaman geride bırakılan, silinmeyen ve kullanıcıların faaliyetlerini gösteren bir veri izi kalmaktadır. Kullanıcıların bıraktıkları izler sonucunda istenmeyen durumların ortaya çıkabilecek olması, kullanıcıları endişelendiren ve akıllara siber güvenlik konusunu getiren bir durumdur. Bu yazımızda dijital ayak izi nedir, türleri nelerdir, nasıl izlenir, nasıl kullanılır ve en önemlisi dijital ayak izinizi nasıl koruyabilirsiniz ve bundan fayda sağlayabilirsiniz öğrenmiş olacaksınız.

Dijital Ayak İzi Nedir?

Dijital ayak izi, bir kullanıcının dijital ortamdaki her etkinliğinin, eyleminin veya işleminin benzersiz bir veri izidir. Bu veri izi internette, bilgisayarlarda, mobil cihazlarda veya diğer ortamlarda kalır. Bu iz pasif ya da aktif olarak paylaşılabilir ve bir kez paylaşıldığında kalıcıdır, silinemez. Dijital ayak iziniz, internette paylaştığınız fotoğrafları, sosyal medya gönderilerini, profilinizle ilişkili parolaları, demografik verileri, çevrimiçi satın alımları ve IP adreslerini içerir. Dijital ayak izinizin bir kısmı herkese açıktır ve bunları herkes görebilir. Diğer kısmı ise sadece size ve belirli bazı kişilere açıktır. Bir kişinin ayak izinin halka açıklanması ya da kötü niyetli kişilerin eline geçmesi istenmeyen birçok soruna sebebiyet verebilmektedir.

Dijital Ayak İzi Nasıl İzlenir?

Aktif ya da pasif fark etmeksizin dijital bir iz bırakmadan internette gezmek imkânsızdır. Dijital ayak izi bırakmanın birçok yolu vardır. Kullanmakta olduğunuz tarayıcı türü, ekran çözünürlüğünüz, ip adresiniz, kullandığınız bilgisayarın türü, işletim sisteminiz ayak izinizin izlenmesine aracı olan başlıca unsurlardır.

Dijital Ayak İzi Türleri

Dijital ayak izi aktif ve pasif olarak iki kategoriye ayrılır;

Aktif ayak izinde kullanıcılar etkinliklerini kasıtlı olarak paylaşırlar. Buradaki veriler halka açık veya yarı halka açık olarak paylaşılır. Birine e-posta göndermek, blog yayınlamak, sosyal medya hesaplarında paylaşım yapmak, abonelik içeren formları doldurmak gibi etkinlikler aktif ayak izine örnek olarak gösterilebilir.

Pasif ayak izinde kullanıcılar etkinliklerini kasıtlı olarak paylaşmazlar. Kullanıcının nerede olduğunu belirlemek için coğrafi konumu kullanan uygulama ve web sitelerine girmek pasif ayak izi etkinliğine örnek olarak verilebilir. Ayrıca kullanıcıların internette arattığı ürün ve aktiviteler de reklamcılar tarafından izlenir. Sitelerde bırakılan pasif ayak izi daha sonra kişiselleştirilmiş reklamlar olarak kullanıcıların karşısına çıkar.

Ayak İziniz Nasıl Kullanılabilir?

Şahsi isimler veya kuruluş isimleri için yapılan arama sonuçları, dijital ayak izinin bir parçası olarak düşünülebilir. Kişilerin ya da kuruluşların ayak izleri olası tehlikelere ya da istenmeyen taleplere karşı kişiyi veya kuruluşu savunmasız bırakabilir.

E-posta adresiniz ayak iziniz sebebiyle elde edilen en basit bilgilerden biridir. E-posta adresinizin ayak iziniz sayesinde elde edilmesinden sonra farklı kaynaklarla paylaşılabilir ve hiç tanımadığınız kişi ve kuruluşlardan çeşitli içeriklerde e-postalar almaya başlayabilirsiniz.

Bunun dışında işverenlerin %77si işe alım sürecinde adayları arama motorlarında arayarak elde ettikleri bilgilere göre değerlendirdiklerini söylemektedirler. Böyle bir araştırma sonucunda bulunan uyuşturucu tüketimi, alkol tüketimi, silahlara atıflar, küfür kullanımı, kötü yazım ve dilbilgisi, uygunsuz fotoğraflar gibi unsurlar kişinin profili hakkında kötü bir itibar oluşturan en belirgin unsurlardır. Yani bu tarz içeriklerden oluşan bir ayak izine sahipseniz işe alım sürecinde zorluklar yaşama ihtimaliniz yüksektir.

Dijital Ayak İzinizi Nasıl Koruyabilirsiniz?

Dijital ayak izinizin istediğinizden daha fazla bilgi paylaşmamasını sağlamanın birkaç yolu var:

Adınızı farklı arama motorlarında araştırın

İlk olarak internette sizin hakkınızda hangi bilgilerin dolaştığını öğrenmeniz gerekiyor. Bunun için adınızı farklı arama motorları kullanarak araştırın. Çıkan sonuçları incelediğinizde rahatsız edici olduğunu düşündüğünüz olumsuz içerikleri kaldırın.

Farklı e-posta adreslerine sahip olun

Ayrı bir iş e-postası kullanarak, kişisel sosyal profilleriniz ile kurumsal imajınız arasına bir çizgi çekebilirsiniz. Farklı e-posta adreslerine sahip olmanın bir diğer güzel yanı ise herhangi bir veri ihlalinde korsanların çaldıkları hesabınızı diğer profillerinizle eşleştirmesini zorlaştıracak olmasıdır.

Sosyal medyada gizlilik ayarlarını ayarlayın

Sosyal medya hesaplarınızda gizlilik ayarları oluşturmak ve sosyal medya paylaşımlarınıza erişebilecek kişileri belirlemek, özel ve kamusal alanlar arasında sınırlar oluşturmanıza yardımcı olur. Burada dikkat edilecek nokta her platformun sahip olduğu ayarların birbirinden farklı olmasıdır. Ayarları tam olarak anlamak için zaman ayırmak gerekmektedir.

Aşırı paylaşımdan kaçının

İnternetin küçümsenmeyecek kadar uzun bir hafızası vardır. Geçmişte yaptığınız bir hatanın seneler sonra önünüze gelmesi sosyal yaşamınız ve iş hayatınız için bir risktir, bu nedenle olumlu bir izlenim veren uygun içerikler paylaşmaya özen gösterin.

Olumlu Dijital Ayak İzinin Faydaları

Her sektör ve alanda internetin ve sosyal medyanın varlığını hissettiğimiz bir çağda, pozitif bir ayak izi sürdürmek için çabalamak bazı avantajları beraberinde getirebilir;

• Artan fırsatlar: Olumlu ayak izi sayesinde İnsanların size ve temsil ettiğiniz işlere güvenme olasılığı daha yüksektir ve bu da işlerinizin büyümesine katkıda bulunur.
• Daha yüksek kârlar: Büyük çevrimiçi itibara sahip kişiler tarafından yönetilen işletmeler, iş hayatlarında rakiplerine göre daha kolay bir deneyime sahip olur. Buna ek olarak, iyi bir izlenim dolayısıyla insanların sizinle iş yapma ve sizi başkalarına tavsiye etme olasılığı daha yüksek olacaktır.
• Daha nazik muamele: Toplumun olumlu ve faydalı bir parçası olduğunu kanıtlayan kişiler olası bir skandaldan, olumsuz bir dijital ayak izine sahip bir kişiye kıyasla çok daha kolay kurtulacaktır.