Siber suçlarla çeşitli şekillerde karşılaşılabilir. Çevrimiçi kimlik hırsızlığı, finansal sahtekârlık, dijital imza sahtekârlığı, takipçilik (röntgencilik), zorbalık, hackleme, e-posta sızdırma, bilgi korsanlığı, sahtekârlık, entelektüel suç gibi pek çok suç siber suçlara örnek olarak gösterilebilir. Bütün uğraşlara rağmen dijital platformda geçirilen vaktin çoğalması ve dijital teknolojinin süratle ilerlemesi kullanıcıları onun kötü taraflarına maruz kalmaya itebilir. Siber suçlarla uğraşan insanlar; çalmak, çırpmak, taciz etmek ve diğer türlü daha birçok suça kalkışmak adına her daim sınırları zorlamakta, yeni yollara başvurmaktadır. Bu sebeple, herhangi siber suç olayıyla karşı karşıya kalınırsa ne yapılması gerektiği bilinmeli ve çabuk davranılmalıdır. Bir siber problem ve suç olayı incelenirken alınacak en küçük bir önlem dahi karşılaşılabilecek problemler konusunda epey yardımcı olacaktır. Dijital imza gibi çeşitli yöntemler aracılığıyla önlem alabilir, güvenliğinizi sağlayabilirsiniz. Yazının devamından tehlikeler ve korunma yollarına dair daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Kimlik Hırsızlığı Nedir?
Kimlik hırsızlığı, bir öteki bireyin üçüncü şahısları ve bilgi işlem sistemlerini kendisi olduğuna ikna ederek kandırması gibi çeşitli durumları içerir. Bu durum, kişinin çıkarlarına yönelik zararlara yol açabilir. Bu hırsızlıkla kişinin kendi çıkarlarına yönelik yatırım yapması ya da bu dolandırıcılığa olanak verebilecek bütün bilgilere erişmesi mümkün olabilmektedir.
Kimlik Hırsızlığı Türleri
Çağımızda pek çok kişi kimlik hırsızlığı vakasıyla karşı karşıya kalınmaktadır. Bu hırsızlığı yapan şahıslar, reel bireylerin kişisel bilgilerini ele geçirmek adına her yolu mubah kabul eden şahıslardır. Çok fazla kimlik sahtekârlığı türü bulunmaktadır. Örneğin, finansal kimlik dolandırıcılığı ile saldırganlar kişilerin hesaplarına erişirler. Bunun için kredi kartlarını, banka kartlarını ve mobil bankacılık programlarından faydalanırlar.
Sosyal medyada sosyal güvenlik kimlik sahtekarlığı da teknolojinin yaygın olarak kullanıldığı günümüzde yaygınlık göstermektedir. Kimlik hırsızları kişilerin sosyal güvenlik kodlarını ellerine geçirerek çok fazla sayıda işlemi kolay bir şekilde yapabilmektedir. Bir öteki kimlik sahtekârlığı ise çocuk kimlik hırsızlığıdır. Sahtekârlar bu biçimde çocukların üzerinde haksız kazanç elde ederler.
Kimlik Hırsızlığına Karşı Kendinizi Nasıl Korursunuz?
1. Kişisel Bilgiler İçeren Belgeleri Koruyun
Kişisel bilgiler hayati bir öneme sahiptir. Dolandırılmalara karşı, kredi kullanımına karşı, haksız suçlamalara karşı kendinizi korumanız gereken bu çağda, başta bu belgeleri koruyarak olabilecek kötü sonuçlara karşı önlem alabilirsiniz. Bu belgeleri korumak için güvenilir bulut sitelerine başvurabilir veya bilgisayarınızda kimsenin erişemeyeceği şekilde saklayabilirsiniz.
2.Kimlik Numaranızı Vermeden Önce Neden İstendiğini Sorun
Kimlik numarası oldukça önemli bir kavramdır. Eğer kimlik numaranız kötü eylemler gerçekleştirebilecek kişilerin eline geçerse problemli, sizi mahkemeye kadar götürecek, maddi ve manevi kayba uğratabilecek sonuçlar meydana gelebilir. Bu sonuçları engellemek adına kimlik numaranızı paylaşmaktan sakınmalı, isteyen kişileri sorgulayarak niyeti öğrenmeli ve böylece kimlik numarasını güvene almalısınız.
3.Bilgilerinizi Online Mecralarda Paylaşmayın
Online mecralar pek çok kişi tarafından kullanılmaktadır. Dolandırıcısından hırsızına kadar pek çok kişinin bulunduğu bu mecralarda bu kişileri mümkün olduğunca uzak tutmalısınız. Bilgilerinizin çalınmaması adına bilgilerinizi tanımadığınız kişilerle paylaşmayın. Bilgilerinizi offline platformlarda saklayarak erişilmesinin önüne geçin.
Ekstra olarak faydalanabileceğiniz korunma yöntemleri şu şekilde:
Her Şeyi Minimumda Kullanın: Sosyal medyayı tedbiri elden bırakmamış bir şekilde kullanın. Gerçek isminizi kullanmayın, katiyen kişisel bilgilerinizi yayınlamayın ve konuşma hizmetleri yoluyla hiçbir kişisel veriyi yollamayın.
Paralı Bir Hizmet Alın: Kişisel bilgilerinizin kullanıldığı bütün ilginç etkinlikleri takip etmesi adına ücretli bir hizmet temin edebilirsiniz.
Kişisel Bilgisayarınızı Güncel Tutun: Çoğu tehditkâr bilgilerinizi ele geçirmek için kötü amaçlı yazılımlar kullanır. Güvenlik yaması ve anti virüs yazılımlarıyla kişisel bilgisayarınızı güven hâlinde tutmak, mevcut güvenlik açıklarına karşı korumaya ve yeni saldırıları tespit etmeye yardımcı olur.
İnternette Güven ile Gezinin: Kötü amaç edinen yazılım yayılması ihtimal ve olasılıkları sınırlandırmak adına bilinmeyen e-posta eklerini tıklamayın veya şüpheli web sitelerinde takılmayın.
Bilinç Sahibi Olun: Ek zaman ayırarak kredi kartı ekstrelerinizde ilginç ücretler olup olmadığını test edin ve tuhaf bir şey fark ettiğiniz anda TransUnion veya Equifax gibi kredi kartı izleme kuruluşları ile iletişime geçin.
Birinin Kimlik Bilginizi Çaldığını Nasıl Anlarsınız?
Kimliğiniz sizin sorumluluğunuzdur. Siz kimliğinizi korumalısınız, başkası değil. Bu nedenle kimliğinizi her daim dikkatle taşıyın ve sosyal medyada online mecralarda kimlik bilgisi gibi kişisel bilgilerinizi asla paylaşmayın.
Kimliğiniz ve kimlik bilgileriniz çalınırsa başınız son derece ağrıyabilir. Hakkınızda yersiz suç duyurusu, dolandırıcılık ithamları, çeşitli iftiralar atılması gibi can sıkıcı durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle kimlik bilgilerinizi, kişisel bilgilerinizi güvenli programlar kullanarak veya offline bir şekilde muhafaza ederek koruyunuz.
Kimlik bilgilerinizin çalındığını düşünüyorsanız bunu anlamak zor olsa da bazı yöntemlerden yararlanarak bunu öğrenebilirsiniz. İlk olarak ilgili mecralara giderek girdi çıktıları kontrol edebilirsiniz. Mesela son 24 saatte ne gibi işlemler yapıldığına bakabilirsiniz. Eğer işlemlerden birini bile yapmadığınız hâlde sistemde gözüküyorsa kimlik bilgileriniz, kişisel bilgi ve verileriniz kötü amaç taşıyan eylemlere araç olma yolunda ilerliyor olabilir.
Elbette bu yöntemin dışında başka yöntemler de vardır. Bilgilerinizi korumak adına adımlar atmanın dışında birisinin kimliğinizi ve kişisel bilgilerinizi çalıp çalmadığını bilmek de önemlidir. Kimlik hırsızlığını tespit etmek adına kendi kendinize yapabileceğiniz bazı yöntemler mevcuttur. Kimlik izleme hizmetleri satan şirketler de bulunmaktadır. Kimlik hırsızlığını tespit etmek adına aşağıdakileri yapabilirsiniz:
- Hangi faturalara borçlu olduğunuzu ve vadelerinin ne zaman geldiğini takibe alın. Fatura almayı bırakmayın. Şayet bırakırsanız, bu birisinin fatura adresinizi değiştirdiğinin bir ipucusu olabilir.
- Faturalarınıza sürekli göz atın. Satın almadığınız şeyler için para alınması, hırsızlığın bir işareti olabilir. Bilmediğiniz yeni bir fatura da olabilir.
- Banka hesap ekstrenizi takip edin. Yapmadığınız para çekme eylemleri, hırsızlığın bir işareti olabilir.
- Kredi raporlarınızı talep edin ve inceleyin. Tanımadığınız hesapların raporda yer alması hırsızlığın bir işareti olabilir.
Bu yöntemleri etkili ve eksiksiz bir şekilde uygulayarak bilgilerinizi koruma altına alabilir, hayati derecede öneme sahip olan kimlik bilgilerinizin ve kişisel bilgilerinizin size zarar verebilecek kişilerin eline geçmesine engel olabilirsiniz.
Kazım Emre Akarsu, 2012 yılından beri Bilgisayar Mühendisi olarak çalışmaktadır. 2017 yılında Mesnet Bilişim Teknolojileri şirketini kurmuş ve Mespact Dijital İmza Uygulaması’nı geliştirmiştir.