Çevrimiçi iletişim kurmanın en özel ve güvenli yolu, uçtan uca şifreleme kullanmaktır. Uçtan uca şifreli bir mesaj gönderirseniz, mesaj cihazınızda (iPhone, Android veya dizüstü bilgisayarınız) şifrelenir ve mesajı gönderdiğiniz kişinin cihazına ulaşana kadar şifresi çözülmez. Bu, sizin ve mesajı gönderdiğiniz kişinin dışında kimsenin mesajınızı okuyamayacağı anlamına gelir. Ayrıca uçtan uca şifrelemeyle cihazlarınızı korsanlardan ve zararlı yazılımlardan da koruyabilirsiniz.
Uçtan Uca Şifreleme Nedir?
Şifreleme, insan tarafından okunabilir verileri (örneğin, düz metin bir e-posta) yetkili tarafların doğru şifreleme anahtarını kullanarak çözebileceği okunamaz şifreli metne dönüştürme işlemidir. Uçtan uca (E2EE) şifreleme ise bir cihazdan diğerine yolculuğunun her aşamasında şifrelenen veriler için kullanılan terimdir. “Uçtan uca” ifadesi verinin yolculuğunun başladığı noktayı ve yolculuğunun bittiği noktayı ifade eder.
E2EE, verileriniz bir cihazdan diğerine aktarılırken ya da bir sunucuda “beklerken” üçüncü tarafların verinizin içeriğine erişmesini engelleyen bir güvenlik yöntemidir. Birine e-posta veya mesaj göndermek için E2EE kullandığınızda, mesajınızın içeriğini sizden ve gönderdiğiniz kişiden başka hiç kimse göremez. Buna ağ yöneticiniz, internet servis sağlayıcınız (ISP), bilgisayar korsanları, hükümet ve hatta iletişiminizi kolaylaştıran şirketler dâhildir. Bunun nedeni, şifrelenmiş verilerin şifresini çözecek anahtara sahip olmamalarıdır.
Uçtan Uca Şifrelemenin Önemi
E2EE, özellikle gizliliğin endişe kaynağı olduğu durumlar için idealdir. Bunlara örnek olarak iş belgeleri, finansal ayrıntılar, yasal işlemler, tıbbi durumlar veya kişisel konuşmalar verilebilir. Özel verilerin güvenliğinin sağlanamaması, kurumsal işletmelere ve müşterilerine zarar verebilir.
Uçtan uca şifreleme, verilerin siber saldırılara karşı korunmasına yardımcı olur. Örneğin; 2020’de bir veri ihlalinin ortalama maliyeti dünya çapında 3,86 milyon dolar, Amerika Birleşik Devletleri’nde ise 8,64 milyon dolardı. Bu maliyetlerin yanı sıra ihlalin keşfedilmesi ve bunlara yanıt verilmesi bir işletmeye ve markasına uzun vadeli itibar hasarı yaşatır, müşteri güven kaybına, düzenleyici para cezalarına ve hatta yasal işlemlere yol açar.
Çalışma Prensibi
Uçtan uca şifreleme, bilgiyi şifreli metin adı verilen okunamaz bir biçime dönüştürerek korumaya yönelik bir yöntem olan kriptografi ile başlar. Yalnızca gizli bir anahtara sahip olan kullanıcılar mesajı düz metne deşifre edebilir veya şifresini çözebilir. E2EE ile gönderici veya yaratıcı verileri şifreler ve yalnızca amaçlanan alıcı veya okuyucu şifresini çözebilir.
Asimetrik veya açık anahtarlı kriptografi, iki ayrı kriptografik anahtar kullanarak verileri şifreler ve şifrelerini çözer. Açık anahtar bir mesajı şifrelemek ve açık anahtarın sahibine göndermek için kullanılır. Ardından mesajın şifresi yalnızca şifre çözme anahtarı olarak da bilinen ilgili özel anahtar kullanılarak çözülür.
Şifre yönetiminde ve karasal trunk radyoda (TETRA), kullanıcı hem şifreleyici hem de şifre çözücüdür. Örneğin, TETRA uçtan uca şifrelemeyle alıcılar bir anahtar yönetim merkezi (KMC) veya bir anahtar yönetim tesisi (KMF) kullanarak şifreleme anahtarlarını oluşturur. Daha sonra, şifrelenmiş verileri şifre çözme için alırlar.
Simetrik şifreleme ise düz metni şifrelemek ve şifreli metnin şifresini çözmek için gizli bir simetrik anahtarın kullanıldığı şifreleme türüdür.
Nasıl Kullanılır?
Bazı iletişim yöntemleri için uçtan uca şifrelemeyi kendiniz kurabilseniz de E2EE’yi kullanmanın en kolay ve en hızlı yolu, sizin için otomatik olarak uygulayan bir hizmeti kullanmaktır. Piyasada bununla alakalı hizmet veren hesaplara üye olunabilir. (örneğin Proton Mail)
Uçtan Uca Şifrelemenin Avantajları
Uçtan uca şifrelemenin başlıca avantajları şunlardır:
E2EE verilerinizi bilgisayar korsanlarına karşı güvende tutar.
E2EE kullandığınızda, şifrelenmemiş verilerinize daha az taraf erişebilir. Bilgisayar korsanları şifrelenmiş verilerinizin depolandığı sunucuları tehlikeye atmış olsalar bile (Yahoo Mail hack’te olduğu gibi), şifre çözme anahtarlarına sahip olmadıkları için verilerinizin şifresini çözemezler.
Verilerinizi gizli tutar.
E2EE, kullandığınız e-posta hizmeti de dâhil olmak üzere herkesin verilerinize erişmesini engeller. Buna karşılık, Gmail gibi E2EE kullanmayan bir e-posta hizmeti kullanıyorsanız, e-postalarınızda depolanan her ayrıntıya, herhangi bir nedenle, siz farkında olmadan erişilebilir. Uçtan uca şifreli bir e-posta hizmeti kullanmak, e-postalarınızı kimin okuyabileceği üzerinde kontrol sahibi olmanızı sağlar.
Demokrasi için iyidir.
Herkesin gizlilik ve mahremiyet hakkı vardır. E2EE, hükümetlerin vatandaşlarının verilerine erişmesini ve e-postalarında depolanan bilgileri kullanmasını engelleyerek ifade özgürlüğünü korur. Bu özellikle baskıcı rejimlerle savaşan muhalifler, aktivistler ve gazeteciler için oldukça önemlidir.
Yöneticileri korur.
Yöneticiler veri erişimini kontrol edemezler bu nedenle güvenlik açığı noktası olarak kullanılamazlar.
Uçtan Uca Şifrelemenin Dezavantajları
E2EE’nin dezavantajları, şifrelemenin yarattığı sınırlamalar ve şifreleme maliyeti sorunlarıdır. E2EE kullanılması takvim davetlerinin otomatik olarak oluşturulması ve veri erişimine dayanan diğer özellikler gibi şeylerin yapılabilmesini sınırlar. Buna ek olarak, E2EE e-posta hizmetleri maliyetli olabilir ve tam koruma avantajları için iletişimdeki her iki kullanıcının da aynı e-posta mesajlaşma uygulamasını kullanmasını gerektirebilir. E2EE e-posta hizmetlerini kullanmak, bir mesajlaşma uygulamasından çok daha büyük bir yatırım gerektirir.
E2EE ile Diğer Şifreleme Türleri Arasındaki Farklar
Uçtan uca şifreleme diğer şifreleme türlerine kıyasla benzersizdir çünkü yalnızca gönderici ve alıcı şifrelenmiş verilerin şifresini çözebilir ve okuyabilir. Bu, Aktarım Katmanı Güvenliği (TLS) gibi diğer şifreleme türlerinden farklıdır. TLS, HTTPS’de kullanılan şifrelemedir ve şu anda internetin çoğunun şifrelenmesinden sorumludur. Ancak TLS, siz ve alıcınız arasında değil, yalnızca siz ve bir sunucu arasında uygulanır.
Blog okumak için bir web sitesine bağlanıyorsanız etkili çalışır, ancak bir e-posta gönderiyorsanız sorunla karşılaşabilirsiniz. Gmail veya Hotmail gibi standart bir e-posta sağlayıcısı kullandığınızda, e-postalarınız transit olarak (TLS) korunacaktır. Ancak, bu şirketlerin sunucularına bir e-posta geldiğinde şifresi çözülür. Çoğu şirket mesajınızı sunucularında saklarken kontrol ettikleri anahtarları kullanarak yeniden şifreler. Bu, şirketin mesajınızın şifresini çözebileceği ve istediği zaman erişebileceği anlamına gelir.
E2EE kullanan hizmetler, servis sağlayıcının şifre çözme anahtarına sahip olmaması nedeniyle bu olasılığı ortadan kaldırır ve E2EE’yi diğer şifreleme türlerinden çok daha güvenli bir hale getirir.
Kazım Emre Akarsu, 2012 yılından beri Bilgisayar Mühendisi olarak çalışmaktadır. 2017 yılında Mesnet Bilişim Teknolojileri şirketini kurmuş ve Mespact Dijital İmza Uygulaması’nı geliştirmiştir.