Değerlerinize ve çalışma tarzınıza uygun bir kurumda çalışmak üretken ve başarılı olmanızı tahmin edemeyeceğiniz kadar etkiler. Bir şirket için çalışmaya karar vermeden önce o şirketin kurum kültürü hakkında bilgi sahibi olmak çalışmaktan keyif alacağınız şirketi belirlemenize yardımcı olabilir. Bu makalede, kurum kültürünün anlamını, önemini, unsurlarını ve niteliklerini keşfediyor ve şirketlerin genellikle sahip olduğu farklı türlerine bakıyoruz.
Kurum Kültürü Nedir?
Kurum kültürü liderler ya da kurumun önde gelenleri tarafından oluşturulan, uygulamayla pekiştirilen ve böylece davranış ve anlayış vasıtasıyla kurumun içine dâhil edilen değerler bütünüdür. Kültür şirketin vizyonuna ve misyonuna göre oluşabileceğinden her kurum için geçerli tek bir kültürden bahsedebilmek söz konusu değildir. Her şirket kendi bağlamına göre kendine özel bir kurum kültür geliştirir ve çalışanlarına bunu empoze etmeyi hedefler.
Neden Önemlidir?
Kurum kültürü temelde bir kurumun politikalarını ve çalışma tarzını oluşturduğu için çok önemlidir. Kültürün çalışanın kuruma duyduğu bağlılığa ve çalışma motivasyonuna etkisi büyüktür. Çalışanlarını üretken tutabilen bir kurum aynı zamanda kurumun başarısını da pozitif yönde etkiler. Benimsenen kültür çalışanların müşteriye olan tutumunu da belirleyeceğinden, çalışanların oluşturduğu bağlılık aynı şekilde müşteriye de yansıyacaktır. Çalışanlar ve müşteriler üzerinde oluşturulan başarılı algı kurumun marka kimliğini oluşturacak ve nihayetinde kuruma rekabet avantajı kazandıracaktır.
Kurum Kültürünün Temelleri
- Vizyon: Vizyon bir kurumun varoluş amacını ve gelecekteki hedeflerini gösterir. Kurumlar vizyonlarını vizyon beyanı yayınlayarak bildirirler. Vizyon kültüre ayna tutar. Müşteriler, tedarikçiler, hissedarlar vizyon beyanına bakarak belirlenen kültür hakkında bilgi sahibi olabilirler.
- Değerler: Değerler bir kurumun vizyonunu gerçekleştirmek için benimsediği ve uyguladığı davranışlar ve yaklaşımlardır. Kurumun değer beyanına bakarak kurumun önceliklerini görmek ve işleyişini anlamak mümkündür. Değer beyanı çalışanların davranışlarını şekillendirir ve hissedarların beklentilerini etkiler.
- Uygulamalar: Kurumun oluşturduğu vizyon ve değerler uygulamalarda görülür. Kurumun politikalarını gerçekleştirilme tarzı, çalışanlarına tanıdığı hak ve özgürlükler, karar süreçlerinin işleyişi, müşteri sorunlarına olan ilgisi kurum uygulamalarına örnek olarak gösterilebilir ve kurum kültürü hakkında fikir verir.
- İnsanlar: Kurumun oluşturduğu vizyon, değerler, ve uygulamalar yine kurumun bünyesinde barındırdığı kişiler tarafından hayata geçirilir. Belirlenen kültürü benimseyen ve uygulayan bir çalışa kültürü kendi çalışma disiplininde yaşatır ve yansıtır.
Kurum Kültürü Türleri
- Takım kültürü: Takım kültüründe kurumlar çalışanları ortak değerler ve inançlar kümesinde toplamayı hedefler. Takım kültürünü benimsemiş kurumlar işe alım sürecinde beceriler ve deneyimlere odaklanmak yerine değerlere önem verir. Takım kültüründe, kurum çalışanlarını mutlu etmek için girişimlerde bulunur, etkinlikler ve geziler düzenler, çalışanların geri bildirimini önemser. Sonuç olarak yüksek motivasyonlu çalışanlar elde edilir.
- Elit kültür: Elit kültürde kurumlar hızlı bir büyümeyi hedefler. Böyle bir hedefin gerçekleşmesi için çalışanlarından yetenekli ve iddialı olmalarını, sıra dışı düşünmelerini ve gelenekselliği aşmalarını ister. Elit kültürü benimsemiş kurumlar genellikle ileri teknolojilerle ya da yenilikçi araştırmalarla ilgilenen kurumlardır.
- Yatay kültür: Yatay kültürde hiyerarşik düzen en düşük seviyededir. İşbirlikçi bir anlayış hâkimdir, çalışanlar birden fazla rol üstlenebilir böylece farklı alanlarda bilgi sahibi olma şansı yakalayabilir. Yatay kültür benimsemiş kurumlar genellikle küçük veya orta ölçekli kurumlardır.
- Geleneksel kültür: Geleneksel kültürde hiyerarşik düzen belirgin ve katıdır. Çalışanların kurum içindeki iş unvanları ve görevleri bellidir, üstlerinden aldıkları komutlara göre hareket ederler. Eskimiş bir kültür olsa da çalışma prensiplerinin yerleşik olduğu banka ve kamu sektörü gibi kurumlarda hâkimiyetini korumaktadır.
Pozitif Kurum Kültürü Nasıl Oluşturulur?
Pozitif kurum kültürü oluşturmak için ilk olarak kurum değerleri ve kurumun neyi temsil ettiği belirlenmelidir. Ardından kurumda bu değerlere uyumlu çalışanlar barındırmak hedeflenebilir böylece değerlerin uygulamaya geçmesini sağlayacak ekip oluşur. Bu adım atlanırsa yani değerlere uygun olmayan kişilerin işe alımı gerçekleşirse yüksek kazanç elde edilebilir ancak oluşan karma ortam başarısız bir kültüre sebep olur.
Oluşturulan değerlerin sürekliliği sağlanarak muhafaza edilebilmesi için kurum içi iletişimin sağlanması gerekir. Hangi değerleri temsil ettiğinden haberi olmayan bir çalışanın kurum kültürünü uygulayabilmesi ve kendine entegre etmesi imkansızdır. Burada yapılması gerekilen görev ise liderlerin ve insan kaynakları görevlilerinin çalışanlarla sık sık şeffaf ve etkili bir iletişim halinde olmasıdır.
Pozitif kültürün oluşması için liderlerin üstlenmesi gereken bir başka görev ise rol modelliktir. Pozitif bir kültürün önemini kavramış bir lider belirlenen değerleri hayata geçiren ilk kişi olacaktır. Değerlerin teşviki ve bu değerlerin anlam ve önemini uygulamalı bir biçimde gösterilmesi çalışanların da aynı şekilde kendilerini bu davranışlara adapte etmelerini sağlayacaktır.
Çalışanlara sağlanan özgürlük çalışanların şirkete duyduğu sevgiyi ve bağlılığı artıracak böylece çalışanların daha verimli ve ılımlı olmasını sağlayacaktır. Son yıllarda uzaktan ve hibrit çalışma düzenleri çalışana özgürlük ve esneklik vererek geleneksek çalışma sistemini biraz değiştirdi. Performanstan ödün vermeyen bu sistemde çalışanlar diledikleri yerde çalışabilme özgürlüğüne sahip oldu. Şirketlerin dijital imza ve farklı kaynaklardan gelen verileri alan, analiz eden, faydalı bilgilere dönüştüren sistemlerin varlığı sayesinde çalışanlara özgürlük ve tercih hakkı vermesi çalışanın motivasyonunu artıracak ve performans düşüklüğünü engelleme gayreti yaratacaktır.
Kazım Emre Akarsu, 2012 yılından beri Bilgisayar Mühendisi olarak çalışmaktadır. 2017 yılında Mesnet Bilişim Teknolojileri şirketini kurmuş ve Mespact Dijital İmza Uygulaması’nı geliştirmiştir.